Theo dự thảo luật thuế mới áp dụng từ năm 2026, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân sẽ tăng từ 11 triệu VNĐ/tháng lên 15.500.000 VNĐ/tháng (tăng 41%), và người phụ thuộc tăng từ 4.4 triệu VNĐ/tháng lên 6.200.000 VNĐ/tháng (tăng 41%). Điều này giúp giảm đáng kể số thuế TNCN phải nộp. Công cụ tính lương của VNIT đã cập nhật đầy đủ các chỉ số này để bạn tính toán chính xác lương Net và thuế TNCN theo quy định mới.

Lương Gross (lương gộp) là tổng thu nhập trước khi trừ các khoản khấu trừ, bao gồm cả bảo hiểm xã hội (BHXH, BHYT, BHTN) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Lương Net (lương thực nhận) là số tiền thực tế bạn nhận về tay sau khi đã trừ tất cả các khoản khấu trừ. Khi đàm phán lương, bạn nên rõ ràng về lương Net để đảm bảo thu nhập thực tế, hoặc sử dụng công cụ tính lương của VNIT để quy đổi giữa Gross và Net một cách chính xác.

Vị thế lương trên thị trường là tính năng độc quyền của VNIT giúp bạn so sánh mức lương hiện tại của mình với mặt bằng chung của thị trường lao động Việt Nam. Tính năng này phân tích dựa trên ngành nghề, số năm kinh nghiệm, và vị trí công việc của bạn. Kết quả sẽ cho biết bạn đang thuộc nhóm lương thấp (dưới 25%), trung bình (25-75%), hay cao (Top 25%), giúp bạn đánh giá chính xác vị trí của mình trên thị trường và có cơ sở để đàm phán lương.

Để tính lương Net từ lương Gross, bạn cần trừ các khoản sau: (1) Bảo hiểm xã hội (BHXH 8%, BHYT 1.5%, BHTN 1%) = 10.5% lương đóng bảo hiểm, (2) Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tính trên thu nhập chịu thuế sau khi trừ giảm trừ gia cảnh. Công thức: Lương Net = Lương Gross - Bảo hiểm (10.5%) - Thuế TNCN. Công cụ tính lương của VNIT tự động tính toán tất cả các khoản này theo quy định mới nhất 2026.

Để tính lương Gross từ lương Net, bạn cần tính ngược lại: Lương Gross = Lương Net + Bảo hiểm (10.5%) + Thuế TNCN. Tuy nhiên, việc tính toán này phức tạp vì thuế TNCN phụ thuộc vào lương Gross. Công cụ tính lương của VNIT có tính năng "Net → Gross" tự động tính toán chính xác lương Gross bạn cần để đạt được mức lương Net mong muốn.

Theo quy định mới năm 2026, biểu thuế TNCN được rút gọn từ 7 bậc xuống còn 5 bậc: Bậc 1 (đến 5 triệu): 5%, Bậc 2 (trên 5 triệu đến 10 triệu): 10%, Bậc 3 (trên 10 triệu đến 18 triệu): 15%, Bậc 4 (trên 18 triệu đến 32 triệu): 20%, Bậc 5 (trên 32 triệu đến 52 triệu): 25%, Bậc 6 (trên 52 triệu đến 80 triệu): 30%, Bậc 7 (trên 80 triệu): 35%. Thuế được tính lũy tiến từng phần, nghĩa là mỗi phần thu nhập được đánh thuế ở mức tương ứng.

Bảo hiểm xã hội được tính trên lương đóng bảo hiểm (có thể bằng hoặc thấp hơn lương Gross). Người lao động đóng: BHXH 8%, BHYT 1.5%, BHTN 1% = tổng 10.5% lương đóng bảo hiểm. Công ty đóng: BHXH 17.5%, BHYT 3%, BHTN 1% = tổng 21.5% lương đóng bảo hiểm. Lương đóng bảo hiểm thường được thỏa thuận trong hợp đồng lao động và có thể thấp hơn lương Gross để giảm chi phí cho cả hai bên.

Lương đóng bảo hiểm là cơ sở để tính các khoản bảo hiểm xã hội (BHXH, BHYT, BHTN). Lương này có thể bằng lương Gross hoặc thấp hơn tùy theo thỏa thuận với công ty. Nhiều công ty đóng bảo hiểm trên một phần lương để giảm chi phí cho cả hai bên. Bạn nên kiểm tra hợp đồng lao động để biết chính xác mức lương đóng bảo hiểm.

Theo quy định mới năm 2026, mỗi người phụ thuộc được giảm trừ 6.200.000 VNĐ/tháng (tăng từ 4.4 triệu VNĐ/tháng năm 2025, tăng 41%). Người phụ thuộc bao gồm: con cái dưới 18 tuổi hoặc đang học đại học, cha mẹ già không có thu nhập, vợ/chồng không có thu nhập. Tổng giảm trừ gia cảnh = Giảm trừ bản thân (15.500.000 VNĐ) + (Số người phụ thuộc × 6.200.000 VNĐ).

Hợp đồng lao động: Người lao động đóng bảo hiểm (BHXH, BHYT, BHTN) 10.5% và thuế TNCN theo biểu thuế lũy tiến 5 bậc (2026). Hợp đồng dịch vụ/Freelancer: Không đóng bảo hiểm, chỉ chịu thuế 10% trên thu nhập từ 2 triệu VNĐ trở lên (khấu trừ tại nguồn). Khi quyết toán thuế cuối năm, người làm hợp đồng dịch vụ mới được tính giảm trừ gia cảnh.

Công chức không phải đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo quy định hiện hành. Tuy nhiên, theo Luật Việc làm 2025 có hiệu lực từ 1/1/2026, viên chức sẽ phải đóng BHTN. Công cụ tính lương của VNIT có tùy chọn "Tôi là Công chức (Miễn đóng BHTN)" để tính toán chính xác.

Người lao động nước ngoài: Có BHXH (8%, chỉ hưu trí & tử tuất), có BHYT (1.5%), không có BHTN (0%). Về thuế: Nếu cư trú >= 183 ngày/năm thì tính thuế lũy tiến từng phần (5-35%) và được giảm trừ gia cảnh giống người Việt. Nếu không cư trú (< 183 ngày) thì thuế suất cố định 20% và không được giảm trừ gia cảnh.

Quy định 2026 có 2 thay đổi lớn so với 2025: (1) Tăng giảm trừ gia cảnh: Bản thân tăng từ 11 triệu lên 15.500.000 VNĐ/tháng (+41%), người phụ thuộc tăng từ 4.4 triệu lên 6.200.000 VNĐ/tháng (+41%). (2) Rút gọn biểu thuế: Từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, giúp giảm số thuế phải đóng cho nhiều đối tượng lao động. Với cùng mức lương Gross, lương Net năm 2026 sẽ cao hơn năm 2025.

Thuế TNCN được khấu trừ tại nguồn hàng tháng từ lương của bạn. Công ty/doanh nghiệp có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho bạn. Cuối năm, bạn có thể quyết toán thuế để được hoàn thuế nếu đã nộp thừa hoặc phải nộp bổ sung nếu thiếu. Công cụ tính lương của VNIT tính toán thuế hàng tháng dựa trên quy định mới nhất.

Lương tối thiểu vùng là mức lương tối thiểu mà công ty phải trả cho người lao động theo quy định. Lương đóng bảo hiểm không được thấp hơn lương tối thiểu vùng. Có 4 vùng: Vùng I (thành phố lớn): cao nhất, Vùng II (thành phố trung bình), Vùng III (thị xã), Vùng IV (nông thôn): thấp nhất. Công cụ tính lương của VNIT tự động áp dụng mức lương tối thiểu vùng khi tính toán bảo hiểm.

Từ năm 2026, mức giảm trừ gia cảnh có sự thay đổi lớn: Giảm trừ bản thân: Tăng lên 15 triệu đồng/tháng (so với 11 triệu đồng năm 2025). Giảm trừ người phụ thuộc: Tăng lên 6 triệu đồng/người/tháng (so với 4.4 triệu đồng năm 2025). Điều này có nghĩa là nếu bạn có thu nhập dưới 15 triệu/tháng (chưa tính bảo hiểm), bạn sẽ không phải đóng thuế TNCN.

Năm 2026 áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần rút gọn chỉ còn 5 bậc (thay vì 7 bậc như năm 2025 trở về trước). Việc rút gọn số bậc và nới rộng khoảng cách thu nhập ở các bậc thuế giúp đơn giản hóa cách tính và thường mang lại lợi ích giảm số thuế phải nộp cho phần lớn người lao động.

Thuế TNCN được tính dựa trên thời điểm chi trả thu nhập. Nếu công ty chi trả tiền thưởng Tết vào năm 2026 (ví dụ: tháng 1 hoặc 2/2026), khoản tiền này sẽ được tính theo quy định mới của năm 2026: được hưởng mức giảm trừ bản thân 15 triệu và áp dụng biểu thuế 5 bậc mới.

Có 2 khác biệt cơ bản nhất bạn cần nhớ: Mức giảm trừ: 2026 cao hơn đáng kể (Bản thân 15tr vs 11tr; Phụ thuộc 6tr vs 4.4tr). Biểu thuế: 2026 áp dụng biểu 5 bậc, trong khi 2025 áp dụng biểu 7 bậc. Bạn có thể sử dụng công cụ của chúng tôi và chuyển đổi qua lại giữa "Năm 2025" và "Năm 2026" để thấy rõ số tiền chênh lệch.

Một số khoản phụ cấp phổ biến không tính vào thu nhập chịu thuế bao gồm: Trợ cấp ăn trưa, ăn giữa ca (tối đa 730,000 VND/tháng). Phụ cấp điện thoại, trang phục (theo quy định công ty). Trợ cấp thai sản, thôi việc, tai nạn lao động. Tiền làm thêm giờ (phần chênh lệch cao hơn so với làm việc ngày thường).

Lương Gross: Là tổng thu nhập bao gồm cả các khoản Bảo hiểm và Thuế mà công ty trả cho bạn. Lương Net: Là số tiền thực tế bạn nhận được về tài khoản sau khi đã trừ đi Bảo hiểm (BHXH, BHYT, BHTN) và Thuế TNCN. Lời khuyên: Bạn nên deal lương Gross để minh bạch về mức đóng bảo hiểm và các quyền lợi phúc lợi sau này.

Nếu bạn ký hợp đồng thử việc dưới 3 tháng và có tổng thu nhập từ 2 triệu đồng/lần trở lên, công ty sẽ khấu trừ 10% thuế TNCN tại nguồn. Tuy nhiên, nếu bạn có cam kết thu nhập cả năm chưa đến mức phải nộp thuế (làm mẫu 08/CK-TNCN), bạn có thể tạm thời chưa bị khấu trừ 10% này.

Người nước ngoài cư trú tại Việt Nam tính thuế tương tự như người Việt Nam (biểu lũy tiến). Tuy nhiên, mức đóng Bảo hiểm xã hội sẽ khác nhau. Công cụ của VNIT có tùy chọn "Người nước ngoài" để tính toán chính xác mức đóng BHXH dành riêng cho đối tượng này.